Whisky z najwyższej półki, czyli Brora
Brora to marka, o której w świecie szkockiej whisky mówi się z wyjątkowym szacunkiem. To single malt z północnego Highlands, który przez lata pozostawał jedną z najbardziej pożądanych pozycji wśród kolekcjonerów. Słynie z charakteru łączącego w sobie torfowy dym, nuty woskowe, morską sól i lekką owocowość, co czyni go niepowtarzalnym na tle innych destylarni. Przez długi czas butelki Brory dostępne były jedynie w bardzo limitowanych edycjach, dlatego ich ceny szybowały do astronomicznych poziomów. Najbardziej znane to wersjie 30-letnie i starsze, pojawiająca się w serii Special Releases od Diageo, a także niezwykle rzadkie wydania z lat 70., które dziś na aukcjach osiągają wartości kilkunastu tysięcy funtów. W 2021 roku marka powróciła w spektakularnym stylu, prezentując zestaw Brora Triptych – trzy unikatowe whisky reprezentujące różne okresy działalności destylarni.
Odtworzenie marki w 2017 roku
Historia Brory sięga roku 1819, kiedy książę Sutherland założył destylarnię Clynelish w małej miejscowości Brora, w regionie Highlands. Przez dziesięciolecia działała pod tą nazwą, a jej whisky trafiała głównie do blendów. W 1967 roku powstała nowa, nowocześniejsza destylarnia o tej samej nazwie, dlatego starszy zakład przemianowano na Brora i od 1969 roku zaczęto tam produkować własnego single malta. Lata 70. przyniosły marce szczególne znaczenie – w okresie, gdy Islay miała problemy z produkcją, Brora zaczęła wytwarzać intensywnie torfową whisky, aby zaspokoić zapotrzebowanie na dymne destylaty używane w blendach. W ten sposób powstały roczniki, które dziś uchodzą za legendarne. Niestety, kryzys lat 80. sprawił, że Brora – podobnie jak wiele innych gorzelni – została zamknięta w 1983 roku. Przez ponad trzy dekady pozostawała miejscem opuszczonym, a jedynym świadectwem jej świetności były okazjonalne edycje butelkowane przez Diageo. Dopiero w 2017 roku ogłoszono, że Brora zostanie odtworzona, a cztery lata później, w 2021 roku, po gruntownej renowacji, destylarnia znów ruszyła, budząc ogromne emocje wśród miłośników whisky na całym świecie.
Trofowana whisky z Highlands
Produkcja whisky Brora zawsze miała swój unikatowy charakter. Kluczową rolę odgrywało torfowanie słodu – w latach 70. destylarnia słynęła z tego, że jej whisky była niezwykle dymna, wręcz na równi z klasykami z Islay. Z czasem styl ewoluował, a w późniejszych latach produkowano tu także whisky mniej torfowe, bardziej woskowe i oleiste. Destylacja odbywała się w tradycyjnych miedzianych alembikach, które nadawały destylatowi gęstą strukturę, a dojrzewanie przebiegało głównie w beczkach po bourbonie i sherry. Dzięki temu whisky zyskiwała niezwykłą złożoność – obok dymu i torfu pojawiały się nuty miodu, jabłek, wosku pszczelego i starego drewna. Po ponownym otwarciu destylarni zachowano dawny charakter produkcji – odbudowano stare alembiki i odtworzono procesy tak, aby współczesna Brora jak najwierniej nawiązywała do whisky sprzed zamknięcia.
Dla znawców świata szkockiej whisky
Brora nie jest whisky codzienną. To trunek kierowany przede wszystkim do osób, które dobrze znają świat szkockiego single malta i potrafią docenić wyjątkowość oraz historię zamkniętej destylarni. To także whisky kolekcjonerska – wiele butelek kupowanych jest nie po to, by je wypić, lecz by przechowywać jako inwestycję. Kiedy jednak sięga się po Brorę, zwykle dzieje się to przy okazjach naprawdę wyjątkowych – rocznic czy momentów, które same w sobie mają symboliczny ciężar. Brora to whisky celebracyjna, otwierana po to, by uczcić coś naprawdę szczególnego.
Do kontemplacji
Degustacja Brory wymaga spokoju i czasu. To whisky, którą najlepiej pić w kieliszku tulipanowym lub Glencairn, pozwalając jej powoli otwierać swoje aromaty. Najlepiej unikać lodu, który stępiłby te doznania. Kilka kropel wody potrafi natomiast otworzyć whisky i wydobyć ukryte warstwy aromatu. Brora świetnie komponuje się z owocami morza, wędzonym łososiem czy twardymi serami, ale tak naprawdę najlepiej smakować ją solo, w pełnym skupieniu.
"Łososiowa rzeka"
Brora to nazwa miejscowości, w której powstała destylarnia. Słowo ma skandynawskie korzenie – oznacza „rzekę łososiową”. To nieprzypadkowe, bo północne wybrzeże Highlands od wieków słynęło z połowów łososia i bliskiego związku mieszkańców z morzem.
Jak z Islay
Choć Brora znajduje się w Highlands, jej najbardziej znane edycje z lat 70. często porównuje się do whisky z Islay, tak bardzo były torfowe i dymne. To sprawiło, że zyskała przydomek „Islay z Highlands”.
Nad destylarnią czuwa lew
Logo Brory nie jest tak spektakularne czy krzykliwe jak w przypadku wielu popularnych marek, ale właśnie w tym tkwi jego siła. Na etykietach pojawia się sylwetka lwa – zwierzęcia od wieków związanego z rodem Sutherlandów, którzy założyli destylarnię w XIX wieku. Lew był elementem ich herbu i miał symbolizować potęgę, dumę oraz opiekę nad regionem. W przypadku Brory nabiera to dodatkowego znaczenia – można go traktować jak strażnika destylarni, który przez dekady „czuwał” nad jej legendą, nawet gdy zakład był zamknięty i popadał w ruinę. Współczesne wydania whisky Brora zachowały ten znak, ale w bardzo stonowanej formie – jest obecny, lecz nienachalny, elegancki i subtelny, jakby miał przemawiać tylko do tych, którzy wiedzą, gdzie szukać. Co ciekawe, w materiałach promujących ponowne otwarcie destylarni w 2021 roku właśnie ten lew stał się centralnym motywem – symbolem odrodzenia i powrotu do dawnej chwały.