Szkocka wyspa Islay – kraina Ardbega

Ardbeg to dzisiaj jedna z najbardziej rozpoznawalnych marek torfowych whisky typu single malt. Stanowi wizytówkę szkockiej wyspy Islay – pięknej i wietrznej krainy destylarni produkujących mocno dymne i ziemiste alkohole. Tereny te, położone u zachodniego wybrzeża kraju, zaliczane są do jednych z regionów Szkocji, gdzie wytwarza się bursztynowe płyny. Wielbiciele i fani torfowych alkoholi każdego roku, w ostatnim tygodniu maja, przybywają na wyspę, aby wziąć udział w festiwalu Fèis Ìle. Wydarzenie to celebruje dziedzictwo kulturowe wyspy, jakim jest gorzelnictwo i daje okazję do posmakowania najznamienitszych produktów z miejscowych destylarni. A jest ich aż osiem! Legendy mówią, że whisky pojawiła się na terenach Islay wraz ze szkockimi mnichami w XIV wieku. Pewne jest, że przeszłość tych rejonów przeniknięta jest niezliczonymi opowieściami o domowej destylacji i przemycie. Każda z działających obecnie gorzelni swoje początki również wiązała z nielegalną produkcją whisky. Jak to niektórzy zwykli są mawiać - „takie były czasy”.

Obecnie Islay jest domem dla 42 tysięcy owiec, 5 tysięcy reniferów i jedynie 3 tysięcy ludzi. Gorzelnictwo, zaraz po rolnictwie, stanowi główne źródło utrzymania dla miejscowych. Surowe warunki naturalne terenów wyspy i obecność morza sprawiają, że whisky produkowane na miejscu nabierają bardzo konkretnych cech. Tamtejsze trunki znane są jako ostro torfowe, wędzone, pełne oleistych smaków o nutach słonego morskiego powietrza, jodu i wodorostów. W zależności od miejsca położenia gorzelni alkohol może być mniej lub bardziej pełen tych aromatycznych i smakowych akordów. Whisky z gorzelni położonych wzdłuż południowo-wschodniego wybrzeża wyspy, takich jak Ardbeg, mają bardzo intensywnie dymny charakter, przypisywany zarówno wodzie, z której powstaje mikstura, jak i poziomu torfowania jęczmienia. Niektórzy, opisując smak produktów destylarni Ardbeg, pokuszą się o przymiotniki takie jak: lekarski, leczniczy, medyczny.

Ponad 200 lat historii marki

Historia marki Ardbeg rozpoczyna się w roku 1815, kiedy John Macdougall zdobywa licencję i może zająć się oficjalnie produkcją whisky na wyspie Islay. Przez pierwsze lata gorzelnia położona nad brzegiem morza wytwarza trunki typu blended, z czasem jednak poszerza swoją ofertą o whisky single malt. W 1938 roku Thomas Buchanan, kupiec spirytusowy z Glasgow, nabywa destylarnię za 1800 funtów. Syn Macdougalla zachowuje jednak pozycję managera zakładu przez kolejne lata. Po jego śmierci w 1853 roku destylarnia jest współprowadzona przez Colina Haya oraz siostry Macdougalla – Margaret i Florę, które prawdopodobnie były pierwszymi szkockimi kobietami w świecie gorzelnictwa! W 1887 roku Alfred Bernard – autor książki The Whisky Distilleries of the United Kingdom, będącej wynikiem jego dwuletniej podróży po gorzelniach na terenach Wielkiej Brytanii – odnotowuje, że Adrbeg produkuje rocznie 1,1 miliona litrów whisky! W 1922 roku zakład zostaję odkupiony przez spółkę Alexandra Macdougalla za 18 tysięcy funtów, a w 1977 trafia w ręce Hirama Walkera. Lata 80. nie są szczęśliwym czasem dla firmy – gorzelnia zostaje zamknięta, a pracę traci 18 zatrudnionych w destylarni pracowników, co ma druzgocący wpływ na lokalną społeczność. W 1987 roku firma wznawia produkcję na małą skalę i skupia się jedynie na wytwarzaniu blended whisky. Dobra passa nie trwa jednak długo. Destylarnia ponownie zamyka swoje drzwi i zatrzymuje maszyny w 1991 roku. Wszystko na dobre zmienia się parę lat później, kiedy gorzelnię kupuję firma Glenmorangie i wznawia produkcję pełną parą. Pierwszymi produktami, które wychodzą spod skrzydeł Adberga są butelki 17-letniej whisky, 1978 Vintage i Ardbeg Proveance.

Nowy zarząd i sposób prowadzenia destylarni sprawia, że w 1998 roku Ardbeg zostaje wybrany destylarnią roku! W tym samym czasie zostaje otwarte Centrum Turystyczne, które w ciągu paru pierwszych miesięcy działania przyciąga około 3500 gości, a niedługo później zostaje uznane za czterogwiazdkową atrakcję turystyczną. Wkrótce marka produkuje około 600 tysięcy litrów bursztynowego płynu rocznie. Przełom wieków przynosi ze sobą utworzenie Komitetu Ardbega, który pilnuje, aby „drzwi destylarni nigdy więcej nie zostały zamknięte”. W 2011 roku pierwsza w historii butelka whisky Ardbeg wylatuje w kosmos! Po trzech latach wraca na ziemię i ląduje w Kazachstanie. Przekonuje to świat, że dla Ardbega nie ma rzeczy niemożliwych i nigdy nie będzie wiadomo jakich jeszcze niespodzianek można spodziewać się po szkockiej marce.

Szeroki wachlarz produktów

Od 1991 roku destylarnia Ardbeg zaproponowała całą gamę przeróżnych whisky: zarówno takich, które znalazły miejsce w standardowej ofercie zakładu, wiele edycji limitowanych i wydań specjalnych. W ciągu ostatnich dziesięciu lat sześć różnych produktów marki Ardbeg zdobyło prestiżowe tytuły, w tym World Whiskey of the Year, Scotch Whiskey of the Year i World’s Best Single Malt. W podstawowej ofercie gorzelni znajdują się obecnie 4 pozycje:

Ardbeg 10 YEARS OLD – trunek mający premierę w 2000 roku, wielki hit marki i flagowa pozycja pełna równowagi torfu i kwiatowej słodyczy

Ardbeg UIGEADAIL – zadebiutowała w 2003 roku, nazwa trunku pochodzi od źródła wody destylarni i oznacza „ciemne i tajemnicze miejsce”

Ardbeg CORRYVRECKAN – wypuszczony w 2009 roku, nazwa wzięła się od słynnego wiru w pobliżu wyspy, trunek dla ludzi o mocnych nerwach!

Ardbeg AN OA – debiutujący w 2017 roku, prezentuje delikatniejszą i bardziej finezyjną wersję torfowego trunku

Destylarnia Ardbeg każdego roku zaskakuje smakoszy edycjami limitowanymi i wydaniami specjalnymi swoich trunków. W historii marki zapisały się pozycję o niezwykle małych nakładach, jak na przykład Ardbeg 1965, który został rozlany jedynie do 261 butelek i był najstarszym do tej pory destylatem. W 2007 roku debiutuje 10-letni Ardbeg Mor w nakładzie 1000 butelek o objętości 4,5 litra. Ardbeg Double Barrel w stylu vintage, z 1974 roku, prezentowany jest w luksusowych futerałach na strzelby w liczbie jedynie 250 butelek. W 2007 roku ,3000 limitowanych butelek Ardbeg Supernova, najbardziej torfowego Ardbega w historii, zostaje wyprzedanych w rekordowym czasie. Dla uczczenia lotu w kosmos butelki Ardbega marka wypuszcza whisky Ardbeg Galileo w nakładzie 60 tysięcy butelek. Każda ze specjalnych edycji opowiada inną historię, a czasem stanowi swoisty hołd. Dostępne obecnie w sprzedaży i zasługujące na szczególną uwagę to:

Ardbeg BBQ SMOKER

Ardbeg SUPERNOVA

Ardbeg 10 YEARS OLD WAREHOUSE PACK

Adrbeg 10 YEARS OLD BONE PACK

Ardbeg WEE BEASTIE

Ardbeg BLAAACK

Ardbeg 25 YEARS OLD

Ardbeg 19 YEARD OLD BATCH NO.2

I co z tym torfem? Produkcja whisky Ardbeg

Marka Ardbeg to klasa sama w sobie. Metody produkcji whisky są dokładnie opracowane i wynikają z wieloletniego doświadczenia pracowników gorzelni. Czerpią z tradycji, ale również z otwartymi ramionami przyjmują nowinki technologiczne, pozwalające ulepszyć poszczególne etapy.

Destylarnia Ardbeg stosuje najbardziej fenolowy słód w branży, torfowany do poziomu 55 ppm. Skala torfowania kończy się na tym poziomie. Gorzelnia zaprzestawała suszenia ziarna metodą podłogową w 1981 roku, a obecnie cały słód używany do produkcji alkoholu czerpie ze słodowni w wiosce Port Ellen. Suszenie torfem znane jest w gorzelnictwie od dekad. Praktyka ta nadaje słodowi dymne aromaty, nuty palonych roślin, ogniska i gleby. Torf czerpany z wybrzeży gwarantuje również akordy soli morskiej i wodorostów.

W destylarni słód jest „kruszony” na substancję zwaną śrutem przez kultowy młyn słodowy, zwany pieszczotliwie Boby. Maszyna ta wykonuje swoją pracę od 1921 roku! Woda, która jest konieczna w wielu etapach produkcji, pochodzi z jeziora Loch Uigeadail, mieszczącego się 3 mile pod górę za destylarnią. Zmielony słód jest następnie dodawany do naczynia zwanego kadzią zacierną wraz z wodą z Loch Uigeadail podgrzaną do temperatury 63,5 ° C. Głównym celem tego kroku maksymalizacja ekstrakcji cukru, dlatego wodę dodaje się trzykrotnie w trzech różnych temperaturach. Po spuszczeniu trzeciej partii pozostały wytwór zostaje dostarczony rolnikom do karmienia miejscowego bydła. Ardbeg wspiera lokalne rolnictwo. Na kolejnym etapie dodaje się drożdże, aby rozpocząć fermentację. Kadzie w Ardbeg są wykonane z sosny Oregon. Drewno pomaga nadać estry i karbolowy posmak. Czas fermentacji w Ardbeg jest dłuższy niż w innych gorzelniach ze względu na wysoką zawartość fenolu w oryginalnym słodzie. Po zakończeniu fermentacji przefermentowany płyn ma zawartość około 8,5% alkoholu. Aby uzyskać wymaganą siłę i pożądany czysty spirytus, gorzelnia Ardbeg destyluje dwukrotnie. Na etapie pierwszej destylacji zawartość alkoholu w spirytusie wynosi około 24%. Druga destylacja odbywa się w destylatorze spirytusowym, gdzie spirytusu wzrasta do 76% procent, a jego jakość znacznie się poprawia. Wraz z trwaniem procesu procent alkoholu się obniża. Opracowana w najmniejszym szczególe destylacja zapewnia Ardbegowi doskonałą równowagę i złożoność. Ciężkie nuty torfu nigdy nie dominują, chociaż do produkcji używany jest najmocniejszy torfowy słód.

Beczki dobrane przez specjalistę

Beczki, których używa firma Ardbeg do maturacji swoich trunków, pochodzą z różnych źródeł. Ogromna ilość płynów dojrzewa w beczkach po bourbonie wykonanych z dębu, pochodzących od dostawców z USA, ale też ze szkockich firm Speyside Cooperage i Craigellachie.

W procesie maturacji używane są tylko beczki z pierwszego i drugiego napełnienia. Nad doborem beczek czuwa specjalista z niezwykle czułym nosem – dr Bill Lumsden. Oczywiście w przypadku różnych pozycji z szerokiej gamy produktów marki stosuje się beczki innych rodzajów jak na przykład po sherry, wykonanych z dębu znad Morza Czarnego lub dębu francuskiego. Fenole dębowe mają znaczący wpływ na finalny smak i aromat trunku. Drewno nadaje płynowi głównie nut waniliowych, orzechowych i skórzanych, a także odpowiada za kremową konsystencję i finezyjną strukturę mikstury.

Ardbeg – najbardziej torfowa whisky świata!

Za gorzelnią Ardbeg stoi długa, bogata historia i chociaż właściwa produkcja torfowych single maltów rozpoczęła się dopiero w latach 90. ubiegłego wieku, marka bardzo szybko wykazała się wysokim poziomem i zdołała wybić się na tle innych producentów. Wielbiciele smaków z wyspy Islay na słowo „torf” od razu pomyślą o destylarni Ardbeg! Ziemiste aromaty, nuty palonego ogniska i solanki to cechy główne destylatów z nadmorskiej gorzelni. Charakterystyczne butelki o zgrabnym kształcie, długiej szyjce i lekko pękate u góry, przyciągają wzrok literą „A”, zaprojektowaną w celtyckim stylu w 1911 roku i używaną w designie etykiet do dzisiaj.