Whisky Talisker - perła szkockich Hebrydów

Do 2017 roku Talisker był jedyną destylarnią whisky słodowej na szkockiej wyspie Skye. Wypusty gorzelni opisywane są jako wyraziste, ostre i charakterne. W katalogu marki można znaleźć wiele pozycji z określeniem wieku (10-latka, 18-latka i 25-latka) lub bez, których destylaty leżakowały w beczkach po sherry (jak na przykład Talisker Distiller's Edition) i winie porto (Talisker Port Ruighe) lub emanują wysoką zawartością fenoli – związków odpowiedzialnych za występowanie dymnych nut. Gorzelnia została założona w 1830 roku przez Hugh i Kennetha MacAskillów, a jej budowa zakończyła się rok później. We wczesnym okresie działania firmy, whisky produkowano metodą potrójnej destylacji, ale w 1928 roku zdecydowano się na bardziej konwencjonalną destylację podwójną. Talisker został przejęty przez Distillers Company Limited w 1925 roku i jest obecnie część przedsiębiorstwa Diageo.

Otulone mgłą wysokie szczyty gór Cuillin

Skye to największa i prawdopodobnie najbardziej znana wyspa ze szkockich Hebrydów Wewnętrznych. Oferuje niezwykle spektakularne krajobrazy, wśród których dominują strzeliste szczyty wzgórz Cuillin oraz długie na 50 mil mozaiki wrzosowisk, jezior i wysokich klifów morskich. Nazwa wyspy wzięła się od nordyckiego słowa „sky-a”, oznaczającego „wyspę chmur”. Metaforyczne nazewnictwo nawiązywać miało do często spowitych mgłą szkockich gór.

Skye stanowi centrum tradycyjnej kultury gaelickiej, a większość wyspiarzy używa języka gaelickiego w codziennych rozmowach. Tereny Skye zamieszkuje obecnie więcej owiec niż ludzi – jest tak od XIX wieku, kiedy zamożni właściciele ziemscy uznali, że hodowla owiec jest bardziej opłacalna niż zatrudnianie ludzi. Bezrolnych chłopów wypędzono i do dziś populacja wyspy jest o połowę mniejsza niż kiedyś. Połączone mostem z kontynentalną Szkocją, Skye znajduje się dwie godziny jazdy od Inverness, największego miasta w regionie Highlands. Najlepszą bazą wypadową na miejscu jest stolica wyspy, portowe miasteczko Portee. Zakwaterowanie w samym centrum pozwoli dotrzeć do destylarni Talisker w ciągu niecałej pół godziny.

Sekrety whisky single malt

Szkockie whisky single malt są produkowane przez około 150 gorzelni w całym kraju. Laik może zastanawiać się nad konkretną klasyfikacją poszczególnych typów tego wyjątkowego, bursztynowego alkoholu, a także nad wpływem geografii i położenia gorzelni względem finalnych smaków i aromatów whisky. Whisky (z gaelickiego „uisgebeatha”, czyli „woda życia”) jest technicznie definiowana jako alkohol otrzymywany przez destylację sfermentowanego ziarna. Chociaż destylacja, jako proces technologiczny, została wynaleziona przez Chińczyków co najmniej w VII wieku naszej ery, to właśnie w Szkocji doświadczyła pełnego rozwoju i idących za nim różnorodności. Szkocka whisky single malt to jeden z najbardziej cenionych trunków na świecie. Niewiele alkoholi prezentuje tak bogate tło dziedzictwa, kunsztu i złożoności. Aby legalnie nazywać whisky szkocką, musi być ona destylowana w jednej destylarni w Szkocji, w miedzianym destylatorze z niczego innego niż słodowany jęczmień, drożdże i woda. Następnie musi dojrzewać w dębowych beczkach przez co najmniej trzy lata, a później zostać zabutelkowana z mocą minimum 40% alkoholu.

Regionalizacja szkockiej whisky

Whisky single malt są pogrupowane według regionów. Geografia regionu odgrywa ogromną rolę w charakterze whisky, chociaż zdecydowanie bardziej kwintesencja trunku klaruje się podczas maturacji w wyselekcjonowanych dębowych beczkach różnego typu – na przykład po sherry czy bourbonie. Zakres typó whisky jest rzeczywiście ogromny, a wybór butelki dla siebie lub kogoś innego może być przytłaczającym zadaniem. Jeśli szukasz whisky o wyraźnym profilu smakowym, łatwiej jest zawęzić opcje, wybierając wypusty destylarni z konkretnego regionu.

Destylarnia Talisker klasyfikowana jest jako region Highlands. Jest to największy region whisky single malt, w którym znajduje się około jedna trzecia gorzelni w Szkocji. Ze względu na wielkość regionu charakterystyka smakowa whisky może być nieco skomplikowana. Historia produkcji szkockiej whisky z Highlands różniła się radykalnie od produkcji szkockiej whisky Lowlands. Gorzelnie góralskie miały od zawsze niezwykle lokalny charakter, a produkcja alkoholu odbywała się na małą skalę. Poruszając się na zachód po regionie Highlands natrafiamy na destylarnię Talisker. Trunki z tych terenów mają o wiele mocniejszy charakter niż inne whisky górskie. Są bardziej torfowe i mają pełnowartościowe akcenty o łagodnym smaku.

Charakter whisky drzemiący w torfie

Obecnie, kiedy wielbiciele whisky mówią o trunkach torfowych, zazwyczaj mają na myśli słody z Islay. Mimo tego, że regiony te prezentują najwyższą częstotliwość gorzelni wytwarzających dymne pozycje, to również na pozostałych terenach Szkocji znaleźć można gorzelnie z podobnymi upodobaniami. Jedną z nich jest właśnie Talisker, a szczególnie wypust Talisker Skye! Suszony torf był używany jako paliwo w Szkocji od setek lat. Poza tym torf jest unikalny dla bagien i wrzosowisk - rodzajów obszarów, które pojawiają się z dość dużą częstotliwością w bardziej wilgotnych obszarach Szkocji, takich jak północno-zachodnie Highlands i wyspy Islay oraz Jura. Torf jest używany w procesie produkcji whisky od setek lat, a głównym sposobem, w jaki charakterystyczne cechy smakowe torfu przedostają się do whisky, jest jego wykorzystanie jako źródła paliwa w procesie słodowania. Na tym etapie produkcji proces kiełkowania zapoczątkowany przez namaczanie i obracanie jęczmienia musi zostać zatrzymany, a odbywa się to poprzez zastosowanie ciepła. Tradycyjnie zapewniał to piec opalany torfem, który powodował, że jęczmień słodowany wchłaniał znaczną ilość dymu torfowego. Stężenie torfu w whisky można zmierzyć za pomocą wskaźnika ppm, czyli zawartości fenoli. Whisky Talisker słoduje swoją whisky do poziomu około 20-25 ppm fenoli. Dla kontrastu najbardziej dymne trunki z Islay sięgają poziomu 54 ppm, co plasuje single malty ze Skye gdzieś w połowie skali. Czego możemy spodziewać się po torfowej whisky? Zdecydowanie wyrazistych akcentów palonego ogniska, węglonego drewna, solanki morskiej, wodorostów, a nawet bandaży. Zapewnienie trunkowi dymnych akcentów jest możliwe również poprzez wykorzystanie zwęglonych beczek w procesie maturacji. Talisker Storm to propozycja marki, która śmiało wychodzi poza ramy i oferuje akcenty palonego ogniska, niekoniecznie czerpane z etapu słodowania.

Jak poprawnie raczyć się whisky Talisker?

Chociaż wiele napojów alkoholowych najlepiej podawać schłodzone, z pewnością nie jest tak w przypadku szkockiej. Jeśli chcesz wydobyć jak najwięcej ze swojej whisky Talisker upewnij się, że podajesz ją w temperaturze pokojowej. Dlaczego? Obniżenie temperatury whisky, na przykład za pomocą dodania paru kości lodu, sprawia, że smaki się „kurczą”. Tymczasem temperatura pokojowa pozwala na poznanie optymalnego smaku trunku, ponieważ zawarte w nich aromaty szpularnia się, co powoduje, że łatwiej je docenić.

W kwestii szkła wykorzystywanego do degustacji – okazuje się, że jesteśmy ofiarami filmów i programów telewizyjnych. Standardowa szklanka do whisky, znana jako tumbler, może wydawać się niezbędnym elementem degustacji whisky. Nic bardziej mylnego! Okazuje się, że najlepszym szkłem do raczenia się whisky słodową jest...kieliszek w kształcie tulipana!

Kiedy Talisker czeka już w odpowiednio dobranym szkle, podnieś szklankę do światła i sprawdź kolor whisky. Niektórzy uważają, że to pomaga określić wiek słodu, ale jest to błędne przekonanie. Sprawdzenie koloru da ci wskazówkę, jak dojrzewał trunek. Złociste single malty zwykle pochodzą z beczek z dębu po sherry, jaśniejsze whisky z beczek po burbonie.

Sprawdzanie „nóżek” whisky polega na trzymaniu szklanki za nóżkę, przechylaniu jej, a następnie energicznym obracaniu, tak aby ściany szklanki pokryły się szkocką. Kiedy szklanka jest trzymana prosto, zobaczysz „nogi” formujące się przy whisky spływające po bokach szklanki. Sprawdzanie nóg pomaga określić wiek Twojej whisky. Im wolniejsze nogi, tym bardziej łagodny płyn i starsza whisky.

Teraz, gdy już ustaliłeś wiek i pochodzenie swojej whisky, kuszące byłoby zanurzenie się bezpośrednio w degustacji. Ale przed piciem pozostał bardzo ważny krok – sprawdzenie aromatu. Prawidłowym sposobem na poznanie zapachu jest trzymanie szklanki z dala od siebie, a następnie podkładanie jej pod nos, biorąc przy tym głęboki wdech. Powtórz ten proces kilka razy, aby zobaczyć, jakie nowe aromatyczne akcenty wykryłeś. Picie szkockiej naprawdę jest doświadczeniem zmysłowym na wielu poziomach, a „węszenie” jest niezbędne do zrozumienia pełnych cech smaku pozycji.

Na koniec przechodzimy do degustacji. Aby zrobić to poprawnie, uformuj język w kształt małej łyżeczki, a następnie weź łyk ze szklanki. Nie połykaj whisky od razu, zamiast tego pozwól jej spocząć na języku. Proces poznawania smaków może czasami być przytłaczający, szczególnie dla nowicjusza w świecie whisky. Ale pamiętaj, że to Twoje kubki smakowe i że nie ma dobrych ani złych rzeczy do wykrycia. Kluczowe dla degustacji jest to, że pomaga odróżnić od siebie różne szkockie. Następnym razem, gdy spróbujesz konkretnego single malta, twój umysł powinien być w stanie go zidentyfikować.