CROWN ROYAL BLACK 45% 1L

Rys historyczny, czyli rzecz o tym, czy Kanada ma kompleksy?

Zaczynając opowieść, której głównym bohaterem będzie Crown Royal – kanadyjska whisky, warto zacząć od krótkiego powtórzenia z historii i zastanowić się, skąd właściwie w Kanadzie wzięła się whisky. Oczywiste jest, że „przybyła” ona na kontynent amerykański wraz ze szkockimi i irlandzkimi imigrantami, którzy już w XVIII wieku emigrowali w poszukiwaniu swojej „ziemi obiecanej”. Początki produkcji whisky w Kanadzie są niemal identyczne z tymi, o których wiemy z historii USA. Początkowo ziarnem używanym do produkcji whisky było powszechnie dostępne żyto. Z czasem, gdy osadnicy lepiej poznali swoje nowe ziemie, nauczyli się wykorzystywać, także do pędzenia alkoholu, lokalne odmiany roślin, głównie kukurydzę – tanią, powszechnie dostępną i stosunkowo prostą w obróbce, rosnącą w okolicach rzeki św. Wawrzyńca. Opowiadając o kanadyjskiej whisky, musimy pamiętać, że miejscowe destylarnie nie mogą pochwalić się tak długą i bogatą historią destylacji jak Szkocja czy Irlandia, przez co do dziś, idea przyświecająca producentom złocistych trunków, jest inna od tej, znanej z Wysp. Producenci kanadyjskiej whisky mają wciąż głęboko i historycznie zakorzenione kompleksy, względem swoich destylatów, uważając, że nigdy nie będą one tak dobre, jak oryginalne single malty. Wpływa to oczywiście bezpośrednio na podejście do procesu gorzelniczego i destylacyjnego, a co za tym idzie na finalny charakter produkowanej whisky. Idąc dalej, właściciele destylarni w Kanadzie doszli do wniosku, że ich produkt, który nigdy nie zdobędzie takiej renomy jak popularna szkocka, musi być nakierowany na zgoła innego odbiorcę, a produkowane destylaty powinny celować w inne gusta i spełniać inne oczekiwania. To także dlatego kanadyjskie whisky to produkty wciąż dobrej jakości, przy czym destylaty raczej proste, łagodne, neutralne, słodkie, powszechnie dostępne i raczej tanie. Producenci wyszli ze słusznego założenia, że nabywcy ich trunków będą szukali w nich czegoś innego, niż w popularnych, a i znacznie droższych szkockich. Kanadyjskie whisky nigdy nie były produkowane z myślą o poważnych degustacjach. To raczej destylaty tworzone z myślą o spożyciu ich w towarzystwie napojów gazowanych, soków; w koktajlach i shotach; w barach i na domowych przyjęciach. To pragmatyczne, ale jednak słuszne założenie, przyłożyło się do dużej popularności kanadyjskiej whisky i było podwaliną pod jej późniejsze sukcesy, głównie komercyjne.

Co łączy, a co dzieli

Porównania whisky kanadyjskiej do złocistych trunków ze Szkocji, Irlandii czy nawet tych ze Stanów Zjednoczonych tak naprawdę jest pozbawione sensu; produkty te nie są bowiem tożsame i o ile możemy porównać smak czy aromat, to musimy pamiętać, że kanadyjskie trunki produkuje się po prostu inaczej. Tym samym porównanie będzie polegało na stwierdzeniu, co nam bardziej smakuje, a nie czy jedna jest lepsza od drugiej. Jedynym co łączy Szkocję i Kanadę, jest pisownia; Kanadyjczycy, w przeciwieństwie do Amerykanów i Irlandczyków, wciąż trzymają się oryginalnej, szkockiej nazwy z końcówką „y” (whisky), gdzie w USA to (z drobnymi wyjątkami np. Makers Mark whisky) przypadków zawsze jest to końcówka „ey” (whiskey). Idąc dalej z porównaniem, trzeba wiedzieć, że obecnie w Kanadzie produkuje się głównie whisky blended. Do zestawienia tych pozycji miesza się różne destylaty, leżakowane w dowolnie zestawionych beczkach, celem osiągnięcia zamierzonego efektu kolorystycznego, aromatycznego i smakowego. Głównym składnikiem zacieru jest kukurydza z domieszką jęczmienia i żyta. Kanadyjski ustawodawca nie określa w legislacji, jaki powinien być minimalny udział danego zboża ani jakich beczek należy używać do procesu starzenia a jedynym, co jest prawnie ustalone, jest minimalny wiek starzenia w dębowych beczkach przez minimum trzy lata. Daje to producentom duże pole manewru i niespotykaną gdzie indziej dowolność np. w doborze beczek. Używa się zarówno beczek świeżych, jak i tych, w których wcześniej leżakowano bourbon, sherry czy brandy. Co ciekawe, w sąsiednich Stanach Zjednoczonych beczki do starzenia bourbonu muszą być beczkami czystymi, wcześniej nieużywanymi. Tym samym amerykańskie destylarnie posiadają olbrzymie ilości „zużytych” beczek po bourbonie, których „domowo” nie można użyć powtórnie. Dzięki temu można je bardzo tanio sprzedać np. do Szkocji czy do Kanady, gdzie mogą być używane nawet przez kolejne 30 lat. Będące w obiegu beczki po sherry są nawet dziesięć razy droższe od tych po bourbonie i między innymi dlatego, pominąwszy walory smakowe, ich użycie do starzenia whisky jest znacznie mniejsze. Ma to o tyle duże znaczenie, że eksperci i naukowcy dowiedli, że finalny smak whisky pochodzi nawet w 80% z beczki, w której destylat starzono. Kontynuując opowieść o kanadyjskim prawie destylacyjnymi i gorzelniczym warto wspomnieć, że istnieje w nim bezprecedensowy zapis, pozwalający producentom na dodawanie do whisky innych alkoholowych destylatów, a nawet soków owocowych, w procencie nieprzekraczającym 9,09% łącznej objętości beczki.

Co siedzi w beczce

Dawniej do produkcji beczek wykorzystywano każdy rodzaj drewna. Zgodnie z dzisiejszymi legislacjami beczka musi być wykonana z dębiny amerykańskiej lub europejskiej. Wybór dębu nie jest przypadkowy; dąb został wybrany ze względu na swoją wytrzymałość, łatwość w obróbce, szczelność oraz porowatość, pozwalającą whisky „oddychać”. Podczas dojrzewania whisky, pomiędzy alkoholem i drewnem, w którym znajdują się pozostałości bourbonu lub sherry, zachodzą reakcje chemiczne. Wynikiem tych reakcji jest zwiększenie ilości aldehydów i estrów, wpływających na smak oraz kolor whisky. Im starsza whisky, tym powinna być ciemniejsza, ponieważ ma więcej czasu na „czerpanie” z dębiny. Aby z drewnianych klepek móc uformować beczkę, trzeba je najpierw podgrzać. Opiekanie odbywa się w dużych piecach w temperaturze 200 stopni przez około 30 minut. Beczki po bourbonie, po uformowaniu, są dodatkowo wypalane od środka przez maksymalnie 5 minut. Pozwala to na wydobycie z drewna odpowiednich aromatów. W drewnie znajdują się bowiem, naturalnie występujące olejki eteryczne (waniliny), które wraz z okresem dojrzewania pochłaniane są przez leżakujący w beczce destylat.

Black Barrels Matter

Crown Royal Black to pozycja z 2010 roku. Do jej starzenia użyto znaczną ilość mocno wypalonych dębowych beczek pierwszego napełnienia (first fill) i beczek po bourbonie, butelkowana z większą zawartością alkoholu (45%). Za jej powstanie odpowiadał master blender z Gimli – Andrew Mackay.

Kolor: ciemny karmel.

Nos: wanilia, karmel, zwęglony i przypalony dąb; dalej cynamon, goździki, rodzynki, rum, pieprz, imbir i suszone, ciemne śliwki.

Smak: karmel z wanilią, przypalony tost z masłem, mleczne toffi, imbir, figi i dużo zwęglonego drewna.

Finisz: średnio długi, słodko – węglowy, pieprzny.

Whisky z colą to nie grzech!

Crown Royal, jak każda kanadyjska whisky, została stworzona, by pić ją w koktajlach lub z prostymi mikserami jak cola czy sok owocowy. Niemniej jednak akurat w przypadku tej pozycji, starzonej w mocno wypalonych beczkach i o wzmocnionej mocy alkoholu, mimo wszystko warto pokusić się o degustację w temperaturze pokojowej. Jeśli posiadacie inne produkty z destylarni Crown Royal, przeprowadzenie degustacji porównawczej to bardzo dobry pomysł. Nie dajmy się bowiem zwieść zapewnieniom destylarni, że jest to whisky prosta i nieskomplikowana. Nawet laik będzie w stanie wyczuć podstawowe różnice, będące efektem leżakowania, przy porównaniu np. klasycznej CR z wersją CR Black lub CR Rye. Z prostych, domowych koktajli spróbujcie spożyć Crown Royal Black w wysokiej szklance, z dużą ilością kostek lodu, uzupełnioną waniliową colą z ćwiartką limonki. Słodko – zwęglone nuty zapachowe i smakowe można też łatwo „wydobyć” w klasycznym koktajlu Old Fashioned.

Butelka na cześć Króla

Butelka Crown Royal Black stworzona została na kształt królewskiej korony, nawiązując do wizyty króla Jerzego VI (i jego córki Elżbiety) w Kanadzie w 1939 roku. Jest to jedna z ciekawszych butelek na rynku, w stosunkowo niskiej cenie, sprzedawana w litrowej wersji. W edycji Black wypuszczona w ciemniejszej tonacji, nawiązującej do destylatu starzonego w mocno opalanych beczkach. Na etykietce dominuje czerń w połączeniu z królewską purpurą i złotem. Niekiedy do opakowania dodawana jest tkaninowa sakiewka, mająca w założeniu służyć do przechowywania „korony”. Całość jest bardzo elegancka; osobiście nieco nie pasuje mi do tego plastikowy korek wieńczący butelkę.

Spalenizna do kolekcji

Ciekawa pozycja do kolekcji, szczególnie uwzględniając dość małą dostępność i powszechność kanadyjskiej whisky na polskim rynku. Ciekawa historia powstania, interesująca butelka (przy pominięciu plastikowego korka), umiarkowana cena (i to za litrową objętość) i bardzo niespotykany, „przypalony”, ostry smak i aromat. Czyni to z Crown Royal Black interesującą pozycję dla każdego fana whisky, a dla fanatyka kanadyjskich destylatów pozycję wręcz obowiązkową.